1973 Rumeli Hisarı
Mimarlar: Haluk BAYSAL/ Melih BİRSEL
Öncelikle yazıyı yazmadan önce paylaşımı ile bana fikir veren Türkiye Mimarisi sayfasına teşekkür ediyorum.
Hem bildiğim, hem de tadilat çalışmaları için bizzat keşifte bulunduğum bir yapı Profilo Apartmanı. İstanbul'u anlatan konumu, yapı elemanları, projesi ve günümüzdeki bakım çalışmalarının aksaması ile başlayacağım yazıya. E tabi biraz da sahiplerinden söz edeceğim...
Çelik konstrüksiyon denilince aklıma ilk olarak yapının sağlamlığı, projedeki çelik yapı elemanlarının kullanımı ve tabi ki maliyet hesabı geliyor. Öyle ki Kamhi Apartmanı benim için tam olarak bu sınıflandırmanın dışında kalıyor. Süreç olarak tüm bunların bir kenara koyulduğu, konumu ve sahipleri düşünüldüğünde yapıya yüklediğiniz anlamın derinleştiği bir yapı.
Fatih Sultan Mehmet Köprüsü'nden her geçtiğimde Borusan Contemporary / Perili Köşk'ü merak edip ziyaret etmeyi düşündüğüm ama asla edemediğim, civarındaki yapıların dokusunu, mimarisini, öyle mi yapılmıştır böyle mi olmuştur gibi sorularla tahmin etmeye çalıştığım, Kamhi apartmanı dahil sahil hattındaki binalar için ne kadar şanslı yapılar dediğim ardından Kamhi restitüsyon çalışmalarının yapılması için projenin bize gelmesi süreci... (Buna ayrıca değineceğim)
Öyle bir yapı düşünün ki bundan tam 50 yıl önce, çelik strüktür elemanları kullanılarak yapılmış, boğazın Boğazkesen Hisarı'nda yani Rumeli Hisar'ında bulunan, İstanbul'u birde İstanbul'un gözünden görün diyebileceğim bir konumda burası.
Gelelim binanın bugün ki tadilata acil ihtiyaç duyan haline. Proje bize geldiğinde keşif için binaya gittiğimizde gördüm ki, boğaz hattındaki binaların yapı elemanları, kullanılan betondan, balkonlarda kullanılan korkuluğun materyal ine kadar olan malzemelerin deniz suyundaki binaya zarar verebilecek nem, magnezyum tuzları ve sülfatlar hesaba katılarak seçilmiş olması, tasarım aşamasında her sürecin adım adım düşünülerek yapılmış olmasıydı. Bina yol yalısı sayılabilecek konumda olduğundan bizzat deniz ile ilişkisi yoktur ancak dış cephenin etkilenmesine engel değil bu durum. Binayı dışarıdan gözlemlemek yapının kusursuz olduğu gibi bir izlenime kapılmış olmama sebep oldu. Yapının içerisindeyken aynı hissiyatta maalesef olamadım, yıllardır bakımsız kalarak, kullanımındaki yanlışları görmem, nereden başlasak gibi bir telaşa soktu beni:) Şüphesiz ki yapının en güzel ve tartışmasız alanı teras katı. Üzerinde bulunan mini havuz (5.000-5500l kadar) dokuyu bozsa da (amacını anlayamadım) manzarası bir çok kusuru örtmeye yetiyor.
Keşifteki bir kaç resmimi bırakıyorum;
Binanın iyi bir tadilattan geçmesi için bina sahibi olan Tüli Kamhi'nin daveti ile Beylerbeyi'ndeki yalısına giderek, kendisi ile görüşüp teklifi verdik ve anlaşmayı sağladık ancak binanın eski olması, boğaz hattında yer alması ve tadilatta kullanılacak iskele kurulumunun yola denk gelmesi, sürecin uzun olması gibi hususlardan, bahsedemeyeceğimiz belediye süreçlerine kadar bir çok aşamadan dolayı maalesef askıya alındı.
Biraz araştırma ile;
Bina sahibi Jack KAMHİ'nin Pera Palas'ın karşısındaki Gül Apartmanı'nın üçüncü katında dünyaya gelmesi, Fransa'da çelik konstrüksiyon üzerine ihtisas yapması, staj yaparken iyi bir granülemetriye dayanan asfaltı döktüren ilk kişi olması ve henüz 19 yaşında bunu gerçekleştirmesi, saponifikasyon sistemine dayanan ve ıslak betona tam yapışabilen izolit tecrit maddesini oluşturması, tüm karayollarına ve bir çok müteahhite çimento temininin öncülüğünü yapması, ilk buzdolabı, ilk çamaşır makinesi, ilk trasistorlü radyo ilk Honda motosikletini imal etmesi, ERT Avrupa Sanayicileri Yuvarlak Masası'nda Türkiye'nin tek üyesi olmasının yanı sıra, 1993'te suikast girişiminde bulunulması ile açık tehditlere, yaşadığı diğer zorlu süreçlere dahi boyun eğmeyip Profilo markasını Alman'lara bırakmanın derin üzüntüsünü yaşaması, başarısından ve ilklerinden bir şey götürmemişti bence. Kısaca bahsedeceğim başarıları, henüz yer veremediğim kadar uzun olan başarı hikayeleri ile betimlenebilecek nadir iş adamlarından olması yanlış bir tanımlama sayılmaz.
Bir çok yönü ile ele aldığımız Profilo binasının proje aşamaları, detayları ve diğer konuları ile ilgili ikinci bir yazı sürecinin de olacağı aşikar. Binanın bu sene içerisinde yapılması planlanan tadilatlarının yeniden ele alınması, bir çok paylaşımda gördüğüm mevcut yapının buna ihtiyaç duyduğu yapıyı inceleyen mimar-mühendisler dışında gezmeye gelen sahil boyunu kullanan insanlarında dikkatini çekmekte. Yeni proje süreci ne olur şu an için ön göremiyorum ancak bu süreçte bulunsam da bulunmasam da bir çok işte yer almamı sağlayan Kemal Bey'e (sevgili babam) teşekkür ediyorum.